Hiện nay, các vụ cháy nhà và cháy chung cư diễn ra rất nhiều. Đây là điều mà ai cũng không mong muốn xảy ra vừa nguy hiểm tới tính mạng con người vừa mất tài sản. Vậy để hạn chế điều này, chúng ta nên phòng tránh trước khi chúng xảy ra bằng cách thiết kế những ngôi nhà có hệ thống phòng cháy chữa cháy. Vậy để thiết kế hệ thống PCCC theo đúng quy định thì cùng Công ty xây dựng ở Đà Nẵng tham khảo bài viết dưới đây nhé!
Những nguyên nhân cháy nổ thường gặp trong nhà ở hoặc chung cư
Theo thống kê của cơ quan chức năng, nguyên nhân cháy nổ thường gặp trong gia đình, căn hộ, khách sạn hay chung cư bao gồm:
Sử dụng điện không an toàn
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây cháy nổ, chiếm khoảng 70% các vụ cháy. Các hành vi sử dụng điện không an toàn như:
- Tự ý đấu nối, sửa chữa điện không đúng kỹ thuật.
- Sử dụng các thiết bị điện trong nhà quá công suất.
- Dây dẫn điện bị hở, đứt, lão hóa.
- Ổ cắm điện bị ẩm, chập điện.
Sử dụng Gas không an toàn
Nguyên nhân này chiếm khoảng 20% các vụ cháy. Các hành vi sử dụng Gas không an toàn như:
- Không khóa van bình gas khi không sử dụng.
- Quên tắt bếp Gas.
- Sử dụng bình gas, dây dẫn gas không đảm bảo chất lượng.
Một số nguyên nhân khác
Thắp hương đốt vàng mã là nguyên nhân này chiếm khoảng 10% các vụ cháy. Việc thắp hương, đốt vàng mã không đúng cách, để tàn nhang, tro rơi vào các vật dụng dễ bắt lửa và có thể gây ra cháy nhà.
Hỏa hoạn do sét đánh: Tuy chiếm tỷ lệ thấp nhưng hỏa hoạn do sét đánh cũng có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng.
Hỏa hoạn do trẻ em nghịch lửa, do hàn, cắt kim loại hoặc do xe máy tự bốc cháy.
Tại sao cần phải bố trí hệ thống phòng cháy chữa cháy cho công trình
Cần phải thiết kế phòng cháy chữa cháy cho công trình vì những lý do sau:
- Để đảm bảo an toàn cho người và tài sản: Cháy nổ là một thảm họa có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Thiết kế phòng cháy chữa cháy giúp phát hiện và dập tắt đám cháy sớm, từ đó giảm thiểu thiệt hại do cháy nổ gây ra.
- Để tuân thủ các quy định của pháp luật: Theo quy định của pháp luật, các công trình xây dựng phải được thiết kế và lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy.
- Để đáp ứng yêu cầu của các chủ đầu tư: Các chủ đầu tư thường yêu cầu các công trình xây dựng phải được thiết kế và lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy nhằm đảm bảo tính an toàn cho người và công trình.
Xem thêm: Thiết kế khách sạn theo tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy
Sự khác nhau giữa 2 nguyên lý “phòng cháy” và “chữa cháy”
Nguyên lý phòng cháy là gì?
Nguyên lý phòng cháy nhà ở là dựa trên các biện pháp phòng ngừa và dập tắt đám cháy để đảm bảo an toàn cho người và tài sản trong nhà ở. Nguyên lý này bao gồm các nội dung sau:
- Biện pháp phòng ngừa: Biện pháp phòng ngừa nhằm ngăn chặn hoặc hạn chế khả năng xảy ra cháy nổ. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:
- Sử dụng các vật liệu không cháy hoặc khó cháy trong xây dựng nhà ở.
- Sắp xếp, bố trí các vật dụng, thiết bị điện, gas an toàn.
- Thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng các thiết bị điện, gas.
- Huấn luyện, phổ biến kiến thức phòng cháy chữa cháy cho các thành viên trong gia đình.
Nguyên lý chữa cháy là gì?
Nguyên lý chữa cháy nhà ở là dựa trên các biện pháp ngăn chặn hoặc hạn chế sự phát triển của đám cháy để đảm bảo an toàn cho người và tài sản trong nhà ở. Nguyên lý này bao gồm các nội dung sau:
- Ngăn chặn sự tiếp xúc của chất cháy với oxy: Đây là nguyên lý cơ bản nhất của chữa cháy. Các chất cháy cần có oxy để cháy, do đó, nếu ngăn chặn sự tiếp xúc của chất cháy với oxy thì đám cháy sẽ không thể tiếp tục cháy.
- Làm loãng nồng độ oxy: Khi nồng độ oxy trong không khí giảm xuống dưới mức nhất định, đám cháy sẽ không thể tiếp tục cháy.
- Ngăn chặn sự truyền nhiệt: Nhiệt là yếu tố cần thiết để duy trì quá trình cháy. Do đó, nếu ngăn chặn sự truyền nhiệt thì đám cháy sẽ không thể tiếp tục cháy.
- Loại bỏ chất cháy: Đây là biện pháp chữa cháy triệt để nhất. Khi chất cháy được loại bỏ thì đám cháy sẽ không thể xảy ra.
Xem thêm: Thiết kế nội thất cho chung cư
Quy trình thiết kế phòng cháy chữa cháy trong xây dựng chuẩn nhất 2024
Quy trình thiết kế phòng cháy chữa cháy chuẩn nhất 2024 bao gồm các bước sau:
Xem xét thực trạng của công trình
Bước đầu tiên trong quy trình thiết kế phòng cháy chữa cháy là khảo sát thiết kế, đánh giá hiện trạng công trình. Việc khảo sát, đánh giá hiện trạng công trình sẽ giúp xác định các nguy cơ cháy nổ tiềm ẩn, từ đó đưa ra các giải pháp phòng cháy chữa cháy phù hợp.
Lập hồ sơ thiết kế phòng cháy chữa cháy
Sau khi khảo sát, đánh giá hiện trạng công trình, đơn vị thiết kế sẽ lập hồ sơ thiết kế phòng cháy chữa cháy. Hồ sơ thiết kế phòng cháy chữa cháy bao gồm các nội dung sau:
- Bản vẽ thiết kế PCCC
- Bản thuyết minh thiết kế phòng cháy chữa cháy
- Tài liệu kỹ thuật của các thiết bị phòng cháy chữa cháy
Thẩm định và duyệt bản thiết kế phòng cháy chữa cháy
Hồ sơ thiết kế phòng cháy chữa cháy sau khi được lập sẽ được thẩm duyệt bởi cơ quan Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ. Thẩm duyệt thiết kế phòng cháy chữa cháy là thủ tục bắt buộc đối với các công trình thuộc diện phải thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy chữa cháy theo quy định của pháp luật.
Tiến hành thi công thiết bị PCCC cho công trình
Sau khi hồ sơ thiết kế phòng cháy chữa cháy được thẩm duyệt, chủ đầu tư sẽ tiến hành thi công lắp đặt hệ thống PCCC theo đúng hồ đã được phê duyệt trước đó.
Kiểm tra, sửa đổi và bàn giao hệ thống PCCC cho chủ đầu tư
Sau khi thi công lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy, chủ đầu tư sẽ tiến hành nghiệm thu, bàn giao hệ thống phòng cháy chữa cháy cho cơ quan Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
Cấp giấy chứng nhận PCCC cho chủ đầu tư
Sau khi nghiệm thu, cơ quan Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ sẽ cấp giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy chữa cháy cho chủ đầu tư. Giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy chữa cháy là giấy tờ bắt buộc phải có đối với các công trình thuộc diện phải thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy chữa cháy.
Tùy theo quy mô, tính chất của công trình mà quy trình thiết kế phòng cháy chữa cháy có thể được điều chỉnh cho phù hợp. Tuy nhiên, các bước cơ bản của quy trình thiết kế phòng cháy chữa cháy vẫn cần được đảm bảo để tăng tính an toàn cho công trình.
Một số lưu ý khi thiết kế phòng cháy chữa cháy
- Thiết kế phòng cháy chữa cháy phải phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn về phòng cháy chữa cháy hiện hành.
- Thiết kế phòng cháy chữa cháy phải đáp ứng các yêu cầu về an toàn phòng cháy chữa cháy cho công trình.
- Thiết kế phòng cháy chữa cháy phải được thẩm duyệt bởi cơ quan Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
- Chủ đầu tư cần lựa chọn đơn vị thiết kế phòng cháy chữa cháy có đủ năng lực, kinh nghiệm để đảm bảo chất lượng thiết kế và đáp ứng các yêu cầu về an toàn PCCC.
Các thiết bị phòng cháy chữa cháy
Thiết bị cảm biến khói
Thiết bị cảm biến khói là thiết bị điện tử có khả năng phát hiện khói, hay các đám cháy. Cảm biến khói thường được lắp đặt trong các khu căn hộ, xưởng, công ty, hay các tòa nhà để phát hiện các tai nạn cháy nổ.
Phân loại cảm biến khói
- Cảm biến quang: Cảm biến quang sử dụng ánh sáng để phát hiện và báo động đám cháy. Khi có khói trong buồng cảm biến, ánh sáng sẽ bị tán xạ và làm giảm cường độ ánh sáng truyền qua. Khi cường độ ánh sáng xuống dưới mức nhất định, cảm biến sẽ phát tín hiệu báo động.
- Cảm biến ion: Cảm biến ion sử dụng đồng vị phóng xạ để tạo ra ion trong không khí. Khi có khói trong buồng cảm biến, các ion sẽ bị thu hút bởi các hạt khói và làm giảm độ dẫn điện của không khí. Khi độ dẫn điện xuống dưới mức nhất định, cảm biến sẽ phát tín hiệu báo động.
Cảm biến khói thường được lắp đặt ở các vị trí có nguy cơ cháy nổ cao, như nhà bếp, phòng ngủ, phòng khách,… Cảm biến khói có thể kết nối với hệ thống báo cháy tự động để phát hiện và báo động đám cháy một cách nhanh chóng và kịp thời.
Tầm quan trọng của thiết bị cảm biến khói
Cảm biến khói là một trong những biện pháp phòng cháy chữa cháy quan trọng nhất. Thiết bị này giúp phát hiện sớm đám cháy, từ đó có thể ngăn chặn hoặc giảm thiểu thiệt hại do cháy nổ gây ra.
Thiết bị đầu báo nhiệt
Thiết bị cảm biến đầu nhiệt là một thiết bị điện tử có khả năng phát hiện sự thay đổi nhiệt độ. Cảm biến đầu nhiệt thường được lắp đặt trong các hệ thống báo cháy tự động để phát hiện và báo động đám cháy do nhiệt độ tăng cao.
Cấu tạo
Cảm biến đầu nhiệt thường có cấu tạo gồm ba phần chính là:
- Cảm biến: Cảm biến là bộ phận chính của thiết bị, có khả năng phát hiện sự thay đổi nhiệt độ.
- Bộ xử lý: Bộ xử lý là bộ phận nhận tín hiệu từ cảm biến và đưa ra tín hiệu báo động.
- Bộ báo động: Bộ báo động là bộ phận phát tín hiệu báo động khi có sự thay đổi nhiệt độ.
Cấu tạo đầu báo nhiệt
Nguyên lý hoạt động
Cảm biến đầu nhiệt hoạt động dựa trên nguyên lý thay đổi điện trở của vật liệu khi nhiệt độ thay đổi. Khi nhiệt độ tăng, điện trở của vật liệu sẽ giảm. Cảm biến sẽ phát hiện sự thay đổi điện trở này và đưa ra tín hiệu báo động.
Các loại cảm biến đầu nhiệt
Có hai loại cảm biến đầu nhiệt phổ biến là cảm biến nhiệt độ cố định và cảm biến nhiệt độ biến thiên.
- Cảm biến nhiệt độ cố định: Cảm biến nhiệt độ cố định sẽ phát tín hiệu báo động khi nhiệt độ vượt quá một mức nhất định.
- Cảm biến nhiệt độ biến thiên: Cảm biến nhiệt độ biến thiên sẽ phát tín hiệu báo động khi nhiệt độ tăng với tốc độ nhất định.
Hệ thống thông báo và báo động
Hệ thống thông báo và báo động phòng cháy chữa cháy trong nhà ở hoặc chung cư là hệ thống thiết bị được thiết kế để phát hiện, báo động và thông báo cho người dân biết về tình trạng cháy nổ xảy ra. Hệ thống này bao gồm:
- Cảm biến: Cảm biến là thiết bị phát hiện đám cháy và báo động cho hệ thống. Có nhiều loại cảm biến khác nhau, phổ biến nhất là cảm biến khói, cảm biến nhiệt và cảm biến lửa.
- Thiết bị báo động: Thiết bị báo động là thiết bị phát tín hiệu báo động khi có đám cháy xảy ra. Có nhiều loại thiết bị báo động khác nhau, phổ biến nhất là chuông báo động, còi báo động và đèn báo động.
- Thiết bị thông báo: Thiết bị thông báo là thiết bị phát thông tin về tình trạng cháy nổ cho người dân. Có nhiều loại thiết bị thông báo khác nhau, phổ biến nhất là hệ thống loa phát thanh và hệ thống màn hình hiển thị.
Cấu tạo
Hệ thống thông báo và báo động phòng cháy chữa cháy trong nhà ở hoặc chung cư thường có cấu tạo gồm các thành phần chính sau:
- Trung tâm báo cháy: Trung tâm báo cháy có nhiệm vụ nhận tín hiệu báo động từ các cảm biến và phát tín hiệu báo động đến các thiết bị báo động và thông báo.
- Mạch báo cháy: Mạch báo cháy là hệ thống dây dẫn và thiết bị kết nối các cảm biến với trung tâm báo cháy.
- Thiết bị báo động: Thiết bị báo động là thiết bị phát tín hiệu báo động khi có đám cháy xảy ra.
- Thiết bị thông báo: Thiết bị thông báo là thiết bị phát thông tin về tình trạng cháy nổ cho người dân.
Nguyên lý hoạt động
Nguyên lý hoạt động của hệ thống thông báo và báo động phòng cháy chữa cháy trong nhà ở hoặc chung cư cũng tương tự như hệ thống thông báo và báo động phòng cháy chữa cháy nói chung. Khi có đám cháy xảy ra, các cảm biến sẽ phát tín hiệu báo động đến trung tâm báo cháy. Trung tâm báo cháy sẽ xử lý tín hiệu báo động và phát tín hiệu báo động đến các thiết bị báo động và thông báo. Các thiết bị báo động sẽ phát ra âm thanh, ánh sáng hoặc thông tin để thông báo cho người dân biết về tình trạng cháy nổ.
Phân loại hệ thống thông báo và báo động phòng cháy chữa cháy
Có hai loại hệ thống thông báo và báo động phòng cháy chữa cháy chính trong nhà ở hoặc chung cư là hệ thống báo cháy tự động và hệ thống báo cháy thủ công.
- Hệ thống báo cháy tự động: Hệ thống báo cháy tự động hoạt động dựa trên các cảm biến tự động phát hiện đám cháy. Hệ thống này được sử dụng phổ biến trong các nhà ở hoặc chung cư.
- Hệ thống báo cháy thủ công: Hệ thống báo cháy thủ công hoạt động dựa trên các nút nhấn báo cháy được bố trí ở các vị trí dễ thấy. Hệ thống này thường được sử dụng trong các nhà ở hoặc chung cư có quy mô nhỏ.
Hệ thống thông báo và báo động phòng cháy chữa cháy trong nhà ở hoặc chung cư phải được thiết kế và lắp đặt theo các tiêu chuẩn kỹ thuật của Việt Nam và quốc tế. Các tiêu chuẩn kỹ thuật này quy định các yêu cầu về thiết kế, lắp đặt, kiểm tra, bảo dưỡng và sử dụng hệ thống PCCC.
Các loại bình chữa cháy
Bình chữa cháy khô (Bột)
Bình chữa cháy khô là loại bình chữa cháy sử dụng bột chữa cháy để dập tắt đám lửa. Chúng là hỗn hợp của các chất có tác dụng làm tắt đám cháy, bao gồm các loại bột như bột monoammonium phosphate, bột sodium bicarbonate, bột potassium bicarbonate,…
Có hai loại bình chữa cháy khô chính là bình chữa cháy bột BC và bình chữa cháy bột ABC.
- Bình chữa cháy bột BC: Bình chữa cháy bột BC được sử dụng để dập tắt các đám cháy chất rắn, lỏng và khí cháy.
- Bình chữa cháy bột ABC: Bình chữa cháy bột ABC được sử dụng để dập tắt các đám cháy chất rắn, lỏng, khí cháy và các đám cháy điện.
Bình chữa cháy bọt
Bình chữa cháy bọt là loại bình chữa cháy sử dụng bọt để dập tắt đám cháy. Bọt chữa cháy là hỗn hợp của nước và chất tạo bọt, có tác dụng làm tắt đám cháy bằng cách cách ly chất cháy với oxy trong không khí.
Có hai loại bình chữa cháy bọt chính là bình chữa cháy bọt AFFF và bình chữa cháy bọt foam.
- Bình chữa cháy bọt AFFF sẽ tạo nên một lớp phủ Hidrocacbon lên bề mặt.
- Bình chữa cháy bọt ARC sẽ tạo nên một lớp phủ nhầy lên bề mặt không hòa tan.
Bình chữa cháy Khí (CO2)
Bình chữa cháy khí là loại bình chữa cháy sử dụng khí trơ hoặc khí hóa lỏng để dập tắt đám cháy. Khí trơ hoặc khí hóa lỏng sẽ làm loãng nồng độ oxy trong không khí, khiến ngọn lửa không thể cháy.
Có hai loại bình chữa cháy khí chính là bình chữa cháy khí CO2 và bình chữa cháy khí FM200.
- Bình chữa cháy khí CO2: Bình chữa cháy khí CO2 được sử dụng để dập tắt các đám cháy chất rắn, lỏng, khí cháy và các đám cháy điện.
- Bình chữa cháy khí FM200: Bình chữa cháy khí FM200 được sử dụng để dập tắt các đám cháy điện, đặc biệt là các đám cháy điện có thiết bị điện tử.
Một số lưu ý khi sử dụng bình chữa cháy
- Trước khi sử dụng, cần kiểm tra kỹ bình chữa cháy, đảm bảo bình còn nguyên vẹn, áp suất bình còn đủ.
- Chọn loại bình chữa cháy phù hợp với đám cháy.
- Di chuyển đến vị trí gần đám cháy nhất.
- Giữ bình thẳng đứng, cách đám cháy khoảng 2-3 m.
- Bóp van bình, hướng vòi phun vào đám cháy.
- Xoay van bình để phun dung dịch chữa cháy.
- Phun dung dịch chữa cháy theo đường vòng, bắt đầu từ phía ngoài vào trong.
- Phun dung dịch chữa cháy liên tục cho đến khi đám cháy được dập tắt hoàn toàn.
Trên đây, AFTA đã chia sẻ những kiến thức về phòng cháy chữa cháy. Hy vọng rằng, khi thiết kế xây dựng bạn có thể lựa chọn được những thiết bị PCCC phù hợp và đảm bảo an toàn cho tính mạng của con người.
